Πως να διαβάσουμε ένα παραμύθι;

Ο καθένας από εμάς έχει τον δικό του τρόπο να αφηγείται παραμύθια και ιστορίες στα παιδιά που δεν έχουν κατακτήσει ακόμη την δυνατότητα γραφής-ανάγνωσης. Υπάρχουν όμως κάποια πράγματα που θα πρέπει να έχουμε όλοι στον νου μας όταν διαβάζουμε ένα παραμύθι. Στόχοι μας είναι: Ο ευχάριστος και δημιουργικός χρόνος με τα παιδιά, επίτευξη επιμέρους γνωστικών στόχων (όπως η κατανόηση της αφήγησης και η εξοικείωση με τον προφορικό και γραπτό λόγο) αλλά και μακροπρόθεσμα η απόκτηση φιλαναγνωσίας. Για να κάνουμε λοιπόν τα παιδιά να αγαπήσουν και να επιθυμούν την συντροφιά των βιβλίων  και των παραμυθιών πριν ακόμη μάθουν καλά καλά να διαβάζουν, πρέπει να προσέξουμε τα εξής:

• Έχουμε διάθεση και χρόνο να αφιερώσουμε; Δεν έχει νόημα να ξεκινήσουμε να διαβάζουμε ένα παραμύθι σαν να κάνουμε αγγαρεία, με λόγο γρήγορο και άχρωμο και βλέμμα χαμένο στις σελίδες. Η διάθεσή μας μεταφέρετε και στα παιδιά. Πρέπει να τους δείξουμε ότι αυτό που διαβάζουμε είναι ενδιαφέρον και μας αρέσει. Αν δεν μπορούμε να το καταφέρουμε αναβάλουμε την αφήγηση για κάποια άλλη στιγμή.

• Κάμουμε την ανάγνωση ''τελετουργία'' Μπορούμε  να καθιερώσετε ένα δικό μας τελετουργικό στην ανάγνωση όπου το άκουσμα μιας συγκεκριμένης φράσης θα κάνει τα παιδιά να καταλάβουν ότι έφτασε η μαγική ώρα του παραμυθιού. Πχ. κόκκινη κλωστή δεμένη, στην ανέμη τυλιγμένη..., ή εμφάνιση ενός μαγικού ραβδιού που αγγίζει τα κεφαλάκια τους και τα γεμίζει με μαγική σκόνη για να μεταφερθούν με την φαντασία τους στον κόσμο του παραμυθιού ή μια κούκλα κουκλοθεάτρου που ''λέει'' παραμύθια, ή ένας ήχος/μελωδία που ακούγεται ή η συγκέντρωση σε ένα συγκεκριμένο μέρος του σπιτιού/σχολείου αποκλειστικά για την ανάγνωση παραμυθιών, γωνιά βιβλιοθήκης κλπ.

 

 

• ''Εκτεθείτε!'' , είχα ακούσει μια υπέροχη κυρία νηπιαγωγό-ηθοποιό να μας λέει σε κάποια ημερίδα του Πανεπιστημίου. Αυτή την φράση δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Γυρίζει συνεχώς στο μυαλό μου κάθε φορά που είμαι έτοιμη να διαβάσω ένα παραμύθι και το αποτέλεσμα συγκριτικά με τα πρώτα μου βήματα στην αφήγηση μου δείχνει πόσο δίκιο είχε τελικά! Δεν χρειάζονται μαθήματα υποκριτικής για να αλλάξουμε την φωνή μας στις εναλλαγές των ηρώων στους διαλόγους, να αυξήσουμε την ένταση της πχ. σε κάτι απρόσμενο ή να την χαμηλώσουμε όταν θέλουμε να πούμε πχ. κάποιο μυστικό, ούτε είναι δύσκολο να πετύχουμε χαρούμενο ή λυπημένο λόγο (συναισθήματα τόσο γνωστά και οικεία!) ή να κάνουμε κινήσεις με το σώμα μας. Με λίγα λόγια όσο αστείοι και αν φαινόμαστε τα παιδιά δεν παρεξηγούν! Ίσα ίσα αυτό ακριβώς είναι που τους αρέσει και θέλουν από εμάς, μια ευχάριστη και ενδιαφέρουσα αφήγηση που θα τα κάνει να εστιάσουν την προσοχή τους και να κατανοήσουν το νόημα της αφήγησης.

 

• Τολμάμε μια διαφορετική παρουσίαση. Αν έχετε λίγη περισσότερη όρεξη και φαντασία μπορείτε να αφηγηθείτε ένα βιβλίο παρουσιάζοντας το με διάφορους τρόπους

• Δημιουργούμε ένα κουκλοθέατρο αν δεν διαθέτουμε ήδη στο σπίτι (φαντάζομαι στο χώρο του νηπιαγωγείου θα υπάρχει σίγουρα) από χαρτόκουτα καθώς επίσης και κούκλες που είδη διαθέτουμε ή δημιουργούμε μαζί με τα παιδιά από ανακυκλώσιμα υλικά. Ή χρησιμοποιούμε την κούκλα που ‘’λέει’’ ιστορίες να έρθει στην παρέα μας και να μας αφηγηθεί την ιστορία.
• Αν κάποιο παραμύθι δίνει έμφαση σε κάποιο χρώμα μπορούμε να εμφανίσουμε το χρώμα αυτό με κορδέλες γκοφρέ, υφάσματα και άλλα πολύχρωμα υλικά.
• Αν κάποιο παραμύθι δίνει έμφαση σε ένα αντικείμενο (πχ. κάποιο καπέλο , ή μια μάσκα, ένα κουτί, κλπ) μπορούμε να το κατασκευάσουμε από πριν και να το εμφανίσουμε στα παιδιά την κατάλληλη στιγμή.
• Επενδύουμε μουσικά το παραμύθι μας με κάποια μουσική υπόκρουση στο φόντο που να ταιριάζει με το ύφος του παραμυθιού, ή χρησιμοποιούμε μουσικά όργανα σε σημεία κλειδιά καθώς διαβάζουμε (πχ. Τύμπανο για αγωνία και δυνατούς θορύβους, μεταλλόφωνο και κουρτίνα για χαρούμενα γεγονότα, ξυλάκια για περπάτημα κλπ…)
• Αφήνουμε τα παιδιά να συμμετέχουν. Σε κάποια παραμύθια υπάρχουν φράσεις που επαναλαμβάνονται. Αφήνουμε τα παιδιά να μας πουν την φράση αντί να την διαβάσουμε εμείς πχ Ούτε γάτα ούτε ζημιά (Τριβιζάς)

• Χρησιμοποιούμε την τεχνολογία. Είναι λογικό να μην έχουμε την οικονομική δυνατότητα να αγοράζουμε συχνά στα παιδιά μας παραμύθια, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση όμως να χρησιμοποιήσουμε το γεγονός αυτό ως δικαιολογία και να στερήσουμε από τα παιδιά μας μια ακόμη ανάγκη. Πέρα από τις δανειστικές βιβλιοθήκες, που μπορεί να μην έχουν όλες οι πόλεις, στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλά παραμύθια σε διάφορες μορφές.  με εικονογράφηση ή χωρίς, γνωστών συγγραφέων και μη, για όλες τις ηλικίες. Ένα τέτοιο site για παράδειγμα είναι ο Μικρός αναγνώστης όπου στις σελίδες του θα βρείτε παραμύθια σε ηλεκτρονική μορφή καθώς και ηχογραφημένα σε περίπτωση που δεν μπορείτε κάποια στιγμή να μπείτε οι ίδιοι στην διαδικασία της αφήγησης. ( http://www.mikrosanagnostis.gr/istoria.asp ) Στο χώρο του νηπιαγωγείου η τακτική της παρουσίασης παραμυθιού από την οθόνη του υπολογιστή ή ακόμη καλύτερα από προτζέκτορα βοηθάει αρκετά . Κινεί αμέσως το ενδιαφέρον των παιδιών και μπορούν να βλέπουν όλα τις εικόνες του καθώς και τον γραπτό λόγο(χωρίς να διακόπτουν την αφήγηση συνεχώς με την φράση: κυρία δεν βλέπω!). Έτσι λοιπόν μπορούμε να σκανάρουμε αγαπημένα μας παραμύθια ή παραμύθια που δανειζόμαστε από άλλους και να φτιάξουμε μια ηλεκτρονική βιβλιοθήκη στην διάθεση των παιδιών.

                       

 

• Κρατάμε λίγο ακόμη ζωντανό το παραμύθι. Αν δεν αφηγούμαστε την ώρα του ύπνου,  αλλά σε κάποια παραγωγική ώρα ή στο χώρου του νηπιαγωγείου, μπορούμε  μετά την ανάγνωση να σκεφτούμε και να πραγματοποιήσουμε διάφορες δραστηριότητες με βάση το παραμύθι όπως κατασκευές φύλλα εργασίας, ζωγραφική, θεατρικά παιχνίδια ακόμη και συζήτηση για τους ήρωες του παραμυθιού καθώς και για το ηθικό του δίδαγμα. Κάτι τέτοιο θα βοηθήσει τα παιδιά να μην προσπεράσουν εύκολα την ιστορία αλλά να την θυμούνται (στις επόμενες αναρτήσεις έχουμε να προτείνουμε τέτοιες δράσεις).

Κλείνοντας, κάτι πολύ σημαντικό είναι η συχνότητα με την οποία αφηγούμαστε παραμύθια στα παιδιά. Το ιδανικό σύμφωνα με ειδικούς είναι καθημερινά! Ξέρω πως είναι δύσκολο, αλλά τουλάχιστον αν δεν μπορούμε να πετύχουμε την ποσότητα ας προσπαθήσουμε για την ποιότητα!  'Τα βιβλία είναι ένα παράθυρο στον κόσμο'' όπως πολύ σωστά είχε πει ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος. Το χρέος βρίσκεται σε εμάς να ανοίξουμε το παράθυρο αυτό και να το κρατάμε ανοιχτό δίνοντας στα παιδιά μας την ευκαιρία να γνωρίζουν και να ανακαλύπτουν τον κόσμο που τα περιβάλλει τόσο με τις γνώσεις όσο και με την φαντασία τους.