Η Κρυσταλλένια

Μια φορά και έναν καιρό, μέσα σε ένα όμορφο μπουκάλι, ζούσε η κρυσταλλένια! Η κρυσταλλένια ήταν νερό! Τα πλάσματα της φύσης την ονόμασαν έτσι γιατί δεν ήταν οποιοδήποτε νερό, ήταν ένα νερό μαγικής κρυστάλλινης πηγής. Όποιος έπινε νερό από εκείνη την πηγή και ήταν άρρωστος γιατρευόταν!

Πριν μπει όμως η Κρυσταλλένια στο μπουκάλι ζούσε χαρούμενη στην πηγή της και ελεύθερη. Έρεε άφθονη και απολάμβανε να κυλάει ορμητικά στον μικρό καταρράκτη, το αεράκι και τον ήλιο που όταν ήταν καυτός την σήκωνε ψηλά στον ουρανό. Της άρεσε βέβαια και το να γιατρεύει όλους όσους έκαναν το μακρινό και κουραστικό ταξίδι πάνω σε βουνά, σε δάση και χαράδρες για να την επισκεφτούν και να ανακουφιστούν απ’ ότι τους έκανε να μην αισθάνονται καλά πίνοντας απλώς μια γουλιά από το νερό της.

Μια μέρα όμως ένας από αυτούς τους επισκέπτες της πηγής της κρυσταλλένιας δεν ήπιε απλά μια γουλιά νερό αλλά και φυλάκισε ένα μέρος της κρυσταλλένιας σε ένα όμορφο μπουκάλι για να την πάρει μαζί του. Δεν ήθελε να της κάνει κακό απλά να γιατρέψει οποιονδήποτε ήταν άρρωστος. Ο άνθρωπος αυτός ήταν γιατρός.Ήταν καλός γιατρός όμως και στην πορεία της καριέρας του ανακάλυψε φάρμακα για κάποιες αρρώστιες και έτσι ξέχασε την Κρυσταλλένια κάπου στην άκρη του εργαστηρίου του μέσα πάντα στο όμορφο μπουκάλι της.

Πέρασε πολύς καιρός, μάλλον χρόνια που η Κρυσταλλένια ζούσε εκεί. Σκεφτόταν με νοσταλγία την πηγή της και ήθελε όσο τίποτα να βρεθεί πάλι εκεί ή έστω να ελευθερωθεί στον αέρα όπως όταν την ζέσταινε τις καυτές μέρες του καλοκαιριού ο ήλιος και την σήκωνε ψηλά αγνώριστη και αόρατη…Πόσο της είχε λείψει η ζεστασιά του ήλιου! Δεν την άγγιζε πια στο σκοτεινό δωμάτιο που ήταν παρατημένη, σε ένα ράφι δίπλα από το πάντα κλειστό παράθυρο με τις βαριές κουρτίνες.Μια μέρα όμως φύσηξε πολύ δυνατός αέρας που έκανε το παράθυρο να ανοίξει με δύναμη, να χτυπήσει το μπουκάλι της κρυσταλλένιας το οποίο έσπασε και η κρυσταλλένια άρχισε να κυλάει σιγά- σιγά από το ράφι σε όλο το πάτωμα, όπως κυλούσε κάποτε στους καταρράκτες της πηγής. 

Από το ανοιχτό παράθυρο έμπαιναν οι ακτίνες του ήλιου που έπεφταν καυτές πάνω σε ένα μεγάλο μέρος της λιμνούλας που είχε σχηματίσει η Κρυσταλλένια στο πάτωμα. Η κρυσταλλένια τότε άρχισε να ζεσταίνεται όπως την ζέσταινε κάποτε και ο ήλιος και την ανέβαζε ψηλά! Ζεστάθηκε τόσο πολύ που άρχισε να γίνεται ελαφριά σαν αέρας και να βγαίνει χαρούμενη και ελεύθερη έξω από το παράθυρο στον καθαρό αέρα!

Στο δίπλα δωμάτιο, στο ιατρείο του γιατρού, εδώ και ώρα βρισκόταν ένα άρρωστο παιδάκι το οποίο ο γιατρός δεν μπορούσε να γιατρέψει παρά τις προσπάθειες και τα ισχυρά του φάρμακα. Τότε θυμήθηκε την Κρυσταλλένια και τις μαγικές της ιδιότητες και σηκώθηκε χαρούμενος να την βρει! Όταν όμως μπήκε στο εργαστήριο του είδε το όμορφο μπουκάλι της σπασμένο και την κρυσταλλένια να έχει εξατμιστεί στο σημείο που οι ακτίνες του ήλιου έπεφταν πάνω της καυτές. Τότε πήρε αμέσως ένα κουτάλι και μάζεψε τις λίγες σταγονίτσες που είχαν μείνει στην σκιά βάζοντάς τες σε ένα μικρό μπουκαλάκι. Η Κρυσταλλένια ήταν και πάλι χαρούμενη γιατί ένα μέρος της ελευθερώθηκε στον αέρα και το υπόλοιπο παρόλο που δεν τα κατάφερε, δεν την ένοιαζε. Γιατί ο γιατρός δεν την έκλεισε πάλι σε όμορφο μπουκάλι αλλά την έδωσε στο άρρωστο παιδάκι το οποίο έγινε και πάλι καλά! 

Πρόκειται για ένα δικό μου αυτοσχέδιο παραμύθι που δημιουργήθηκε με σκοπό να εισάγει τα παιδιά στις φυσικές επιστήμες και πιο συγκεκριμένα στην έννοια της εξαέρωσης.

Ώρα για παιχνίδι!

1.Φτιάχνουμε το μπουκάλι της Κρυσταλλένιας! 

Χρησιμοποιούμε παλιά πλαστικά (ενδείκνυται για τάξη νηπιαγωγείου όπου υπάρχουν πολλά παιδιά)  ή γυάλινα μπουκαλάκια (για τα παιδιά μας στο σπίτι) και αφήνουμε τα παιδιά να τα διακοσμήσουν όπως επιθυμούν. Για την διακόσμηση:

• Ζωγραφική στο μπουκάλι με ακρυλικές μπογιές και πινέλα. Ειδικά σε γυάλινο μπουκάλι η ζωγραφική θα είναι για αυτά πρωτόγνωρη εμπειρία, και για τους γονείς θα μείνει ένα διακοσμητικό για το σπίτι φτιαγμένο από τα χεράκια του παιδιού τους.  Μην ξεχάσετε να πλύνετε τα πινέλα, την παλέτα και όποια άλλη επιφάνεια έχει λερωθεί αμέσως μετά την ζωγραφική καθώς τα ακρυλικά χρώματα στεγνώνουν πολύ εύκολα. Αν δεν διαθέτουμε ακρυλικά χρώματα μπορούμε να κολλήσουμε στα μπουκάλια κομμάτια χαρτοταινία και να αφήσουμε τα παιδιά να ζωγραφίσουν πάνω σε αυτά με μαρκαδόρους, νερομπογιές, παστέλ χρώματα κλπ.

• Κορδέλες, αυτοκόλλητα, αποξηραμένα φύλλα (θα βοηθήσουμε εμείς στην τοποθέτηση με την θερμόκολλα) και ότι άλλο διαθέτουμε στο σπίτι.

2. Πάμε περίπατο!

Για όσους ζουν κοντά στην φύση θα ήταν όμορφο να πάτε με τα παιδιά σας μια βόλτα μέχρι μια κοντινή πηγή. Αφήστε τα παιδιά να παίξουν ελεύθερα στην φύση και να γεμίσουν τα μπουκαλάκια που διακόσμησαν με τρεχούμενο νερό.

3. Πειραματιζόμαστε! 

Μιλώντας για φυσικές επιστήμες δεν θα μπορούσε να λείπει από το παιχνίδι μας το πείραμα. Άλλωστε τα παιδιά λατρεύουν τα πειράματα. Διαλέγουμε μια ηλιόλουστη μέρα και προτείνουμε στα παιδιά να δούμε αν το δικό μας νερό μπορεί με την βοήθεια του ήλιου να ελευθερωθεί στον ουρανό όπως και η Κρυσταλλένια. Ανοίγουμε τα μπουκαλάκια μας και ρίχνουμε μια μικρή ποσότητα νερού σε μια λεκάνη την οποία αφήνουμε στον ήλιο. ''Τι πιστεύετε πως θα συμβεί;''

Μια παραλλαγή του πειράματος είναι να βράσουμε το νερό στην κατσαρόλα για να διδάξουμε και την έννοια της εξάτμισης.

Ο Βάτραχος είναι βάτραχος.

''Ο Βάτραχος είναι βάτραχος'' 

του Μαξ Βέλθουις

Ήταν μια φορά και έναν καιρό, ένα βατραχάκι, ο Βάτραχος, ο οποίος προσπαθεί να μοιάσει στους φίλους του, τα άλλα ζώα, δοκιμάζοντας να κάνει ότι και οι ίδιοι (να πετάξει, να μαγειρέψει, να μάθει να διαβάζει κλπ). Τίποτα από αυτά όμως δεν μπορεί να καταφέρει και απογοητεύεται, ώσπου τέλος καταλαβαίνει ότι δεν χρειάζεται να μοιάσει σε κανέναν γιατί ο ίδιος είναι ξεχωριστός και μπορεί να κάνει πράγματα που οι άλλοι δεν μπορούν....

Οι δραστηριότητες που ακολουθούν πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα σε δράση της βιβλιοθήκης της πόλη μας και είχαν μεγάλη επιτυχία γι'αυτό δεν διστάζω να σας τις προτείνω. Το παραμύθι και η μάσκα είναι πρόταση του Future Library.

Ώρα για παιχνίδι....

1. Γινόμαστε βάτραχοι! 

Εκτυπώνουμε μια απλή την οποία τα παιδιά θα αναλάβουν να κόψουν,  να χρωματίσουν και στην συνέχεια να την φορέσουν υποδυόμενα τους βατράχους. 

2. Παίζουμε παντομίμα! 

Εκτυπώστε τις παρακάτω εικόνες τυλίξτε τις και τοποθετήστε τες σε ένα κουτάκι. Ένα ένα τα παιδιά φορώντας την μάσκα τους θα διαλέγουν τυχαία μία εικόνα και θα προσπαθούν να αναπαραστήσουν αυτό που κάνει ο βάτραχος χωρίς λόγια, μόνο με κινήσεις! Τα υπόλοιπα παιδιά θα πρέπει να παρατηρούν προσεκτικά και να μαντέψουν τι κάνει ο ''βάτραχος''!

3. Τραγουδάμε και χορεύουμε!

...ακούγοντας το υπέροχο τραγούδι ''ο Βάτραχος'' από το Cd Λάχανα και Χάχανα σε εκτέλεση της Γλυκερίας.

4. ''Β'' όπως ...Βάτραχος!

Μια καλή ευκαιρία να μάθουμε το 2ο γράμμα της αλφαβήτας καθώς και λέξεις που ξεκινούν από αυτό παρακολουθώντας το εκπαιδευτικό βίντεο ''ένα γράμμα μια ιστορία'' από την εκπαιδευτική τηλεόραση της ΕΤ1.

Πως να διαβάσουμε ένα παραμύθι;

Ο καθένας από εμάς έχει τον δικό του τρόπο να αφηγείται παραμύθια και ιστορίες στα παιδιά που δεν έχουν κατακτήσει ακόμη την δυνατότητα γραφής-ανάγνωσης. Υπάρχουν όμως κάποια πράγματα που θα πρέπει να έχουμε όλοι στον νου μας όταν διαβάζουμε ένα παραμύθι. Στόχοι μας είναι: Ο ευχάριστος και δημιουργικός χρόνος με τα παιδιά, επίτευξη επιμέρους γνωστικών στόχων (όπως η κατανόηση της αφήγησης και η εξοικείωση με τον προφορικό και γραπτό λόγο) αλλά και μακροπρόθεσμα η απόκτηση φιλαναγνωσίας. Για να κάνουμε λοιπόν τα παιδιά να αγαπήσουν και να επιθυμούν την συντροφιά των βιβλίων  και των παραμυθιών πριν ακόμη μάθουν καλά καλά να διαβάζουν, πρέπει να προσέξουμε τα εξής:

• Έχουμε διάθεση και χρόνο να αφιερώσουμε; Δεν έχει νόημα να ξεκινήσουμε να διαβάζουμε ένα παραμύθι σαν να κάνουμε αγγαρεία, με λόγο γρήγορο και άχρωμο και βλέμμα χαμένο στις σελίδες. Η διάθεσή μας μεταφέρετε και στα παιδιά. Πρέπει να τους δείξουμε ότι αυτό που διαβάζουμε είναι ενδιαφέρον και μας αρέσει. Αν δεν μπορούμε να το καταφέρουμε αναβάλουμε την αφήγηση για κάποια άλλη στιγμή.

• Κάμουμε την ανάγνωση ''τελετουργία'' Μπορούμε  να καθιερώσετε ένα δικό μας τελετουργικό στην ανάγνωση όπου το άκουσμα μιας συγκεκριμένης φράσης θα κάνει τα παιδιά να καταλάβουν ότι έφτασε η μαγική ώρα του παραμυθιού. Πχ. κόκκινη κλωστή δεμένη, στην ανέμη τυλιγμένη..., ή εμφάνιση ενός μαγικού ραβδιού που αγγίζει τα κεφαλάκια τους και τα γεμίζει με μαγική σκόνη για να μεταφερθούν με την φαντασία τους στον κόσμο του παραμυθιού ή μια κούκλα κουκλοθεάτρου που ''λέει'' παραμύθια, ή ένας ήχος/μελωδία που ακούγεται ή η συγκέντρωση σε ένα συγκεκριμένο μέρος του σπιτιού/σχολείου αποκλειστικά για την ανάγνωση παραμυθιών, γωνιά βιβλιοθήκης κλπ.

 

 

• ''Εκτεθείτε!'' , είχα ακούσει μια υπέροχη κυρία νηπιαγωγό-ηθοποιό να μας λέει σε κάποια ημερίδα του Πανεπιστημίου. Αυτή την φράση δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Γυρίζει συνεχώς στο μυαλό μου κάθε φορά που είμαι έτοιμη να διαβάσω ένα παραμύθι και το αποτέλεσμα συγκριτικά με τα πρώτα μου βήματα στην αφήγηση μου δείχνει πόσο δίκιο είχε τελικά! Δεν χρειάζονται μαθήματα υποκριτικής για να αλλάξουμε την φωνή μας στις εναλλαγές των ηρώων στους διαλόγους, να αυξήσουμε την ένταση της πχ. σε κάτι απρόσμενο ή να την χαμηλώσουμε όταν θέλουμε να πούμε πχ. κάποιο μυστικό, ούτε είναι δύσκολο να πετύχουμε χαρούμενο ή λυπημένο λόγο (συναισθήματα τόσο γνωστά και οικεία!) ή να κάνουμε κινήσεις με το σώμα μας. Με λίγα λόγια όσο αστείοι και αν φαινόμαστε τα παιδιά δεν παρεξηγούν! Ίσα ίσα αυτό ακριβώς είναι που τους αρέσει και θέλουν από εμάς, μια ευχάριστη και ενδιαφέρουσα αφήγηση που θα τα κάνει να εστιάσουν την προσοχή τους και να κατανοήσουν το νόημα της αφήγησης.

 

• Τολμάμε μια διαφορετική παρουσίαση. Αν έχετε λίγη περισσότερη όρεξη και φαντασία μπορείτε να αφηγηθείτε ένα βιβλίο παρουσιάζοντας το με διάφορους τρόπους

• Δημιουργούμε ένα κουκλοθέατρο αν δεν διαθέτουμε ήδη στο σπίτι (φαντάζομαι στο χώρο του νηπιαγωγείου θα υπάρχει σίγουρα) από χαρτόκουτα καθώς επίσης και κούκλες που είδη διαθέτουμε ή δημιουργούμε μαζί με τα παιδιά από ανακυκλώσιμα υλικά. Ή χρησιμοποιούμε την κούκλα που ‘’λέει’’ ιστορίες να έρθει στην παρέα μας και να μας αφηγηθεί την ιστορία.
• Αν κάποιο παραμύθι δίνει έμφαση σε κάποιο χρώμα μπορούμε να εμφανίσουμε το χρώμα αυτό με κορδέλες γκοφρέ, υφάσματα και άλλα πολύχρωμα υλικά.
• Αν κάποιο παραμύθι δίνει έμφαση σε ένα αντικείμενο (πχ. κάποιο καπέλο , ή μια μάσκα, ένα κουτί, κλπ) μπορούμε να το κατασκευάσουμε από πριν και να το εμφανίσουμε στα παιδιά την κατάλληλη στιγμή.
• Επενδύουμε μουσικά το παραμύθι μας με κάποια μουσική υπόκρουση στο φόντο που να ταιριάζει με το ύφος του παραμυθιού, ή χρησιμοποιούμε μουσικά όργανα σε σημεία κλειδιά καθώς διαβάζουμε (πχ. Τύμπανο για αγωνία και δυνατούς θορύβους, μεταλλόφωνο και κουρτίνα για χαρούμενα γεγονότα, ξυλάκια για περπάτημα κλπ…)
• Αφήνουμε τα παιδιά να συμμετέχουν. Σε κάποια παραμύθια υπάρχουν φράσεις που επαναλαμβάνονται. Αφήνουμε τα παιδιά να μας πουν την φράση αντί να την διαβάσουμε εμείς πχ Ούτε γάτα ούτε ζημιά (Τριβιζάς)

• Χρησιμοποιούμε την τεχνολογία. Είναι λογικό να μην έχουμε την οικονομική δυνατότητα να αγοράζουμε συχνά στα παιδιά μας παραμύθια, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση όμως να χρησιμοποιήσουμε το γεγονός αυτό ως δικαιολογία και να στερήσουμε από τα παιδιά μας μια ακόμη ανάγκη. Πέρα από τις δανειστικές βιβλιοθήκες, που μπορεί να μην έχουν όλες οι πόλεις, στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλά παραμύθια σε διάφορες μορφές.  με εικονογράφηση ή χωρίς, γνωστών συγγραφέων και μη, για όλες τις ηλικίες. Ένα τέτοιο site για παράδειγμα είναι ο Μικρός αναγνώστης όπου στις σελίδες του θα βρείτε παραμύθια σε ηλεκτρονική μορφή καθώς και ηχογραφημένα σε περίπτωση που δεν μπορείτε κάποια στιγμή να μπείτε οι ίδιοι στην διαδικασία της αφήγησης. ( http://www.mikrosanagnostis.gr/istoria.asp ) Στο χώρο του νηπιαγωγείου η τακτική της παρουσίασης παραμυθιού από την οθόνη του υπολογιστή ή ακόμη καλύτερα από προτζέκτορα βοηθάει αρκετά . Κινεί αμέσως το ενδιαφέρον των παιδιών και μπορούν να βλέπουν όλα τις εικόνες του καθώς και τον γραπτό λόγο(χωρίς να διακόπτουν την αφήγηση συνεχώς με την φράση: κυρία δεν βλέπω!). Έτσι λοιπόν μπορούμε να σκανάρουμε αγαπημένα μας παραμύθια ή παραμύθια που δανειζόμαστε από άλλους και να φτιάξουμε μια ηλεκτρονική βιβλιοθήκη στην διάθεση των παιδιών.

                       

 

• Κρατάμε λίγο ακόμη ζωντανό το παραμύθι. Αν δεν αφηγούμαστε την ώρα του ύπνου,  αλλά σε κάποια παραγωγική ώρα ή στο χώρου του νηπιαγωγείου, μπορούμε  μετά την ανάγνωση να σκεφτούμε και να πραγματοποιήσουμε διάφορες δραστηριότητες με βάση το παραμύθι όπως κατασκευές φύλλα εργασίας, ζωγραφική, θεατρικά παιχνίδια ακόμη και συζήτηση για τους ήρωες του παραμυθιού καθώς και για το ηθικό του δίδαγμα. Κάτι τέτοιο θα βοηθήσει τα παιδιά να μην προσπεράσουν εύκολα την ιστορία αλλά να την θυμούνται (στις επόμενες αναρτήσεις έχουμε να προτείνουμε τέτοιες δράσεις).

Κλείνοντας, κάτι πολύ σημαντικό είναι η συχνότητα με την οποία αφηγούμαστε παραμύθια στα παιδιά. Το ιδανικό σύμφωνα με ειδικούς είναι καθημερινά! Ξέρω πως είναι δύσκολο, αλλά τουλάχιστον αν δεν μπορούμε να πετύχουμε την ποσότητα ας προσπαθήσουμε για την ποιότητα!  'Τα βιβλία είναι ένα παράθυρο στον κόσμο'' όπως πολύ σωστά είχε πει ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος. Το χρέος βρίσκεται σε εμάς να ανοίξουμε το παράθυρο αυτό και να το κρατάμε ανοιχτό δίνοντας στα παιδιά μας την ευκαιρία να γνωρίζουν και να ανακαλύπτουν τον κόσμο που τα περιβάλλει τόσο με τις γνώσεις όσο και με την φαντασία τους. 

 

 

 

 

Αρχίζοντας....

Από μικρή μου άρεσε να διαβάζω παραμύθια, και ακόμη μου αρέσει δηλαδή! Γιαυτό και άλλωστε αποφάσισα τελειώνοντας τις σπουδές μου να ασχοληθώ με αυτό που αγαπώ με όποιο τρόπο μπορώ. Έτσι λοιπόν με λίγη θέληση, και παρότρυνση από έναν καλό φίλο θα ξεκινήσει αυτό το blog. Στις αναρτήσεις του θα βρείτε παραμύθια όλων των ειδών για να διαβάζετε στα παιδιά σας, στα αδελφάκια σας ή στα παιδιά της τάξης σας ή της γειτονιάς σας ή στα παιδιά του κόσμου γενικότερα. Άλλωστε και σε ποιο παιδί δεν αρέσουν τα παραμύθια;; Και ειδικά όταν αυτό μπορεί να ζωντανέψει στα μάτια τους μέσα από δραστηριότητες και παιχνίδια που θα διαδεχθούν την ανάγνωση! Όλα αυτά και άλλα πολλά γύρω από τα παραμύθια και όχι μόνο θα τα βρείτε εδώ... στην παραμυθοχώρα! Ας μην χάνουμε όμως άλλο καιρό και ας αφήσουμε τα παραμύθια να μιλήσουν....!

Κόκκινη κλωστή δεμένη, στην ανέμη τυλιγμένη δώσε κλότσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινίσει ......